Bu çatı yasa, sanayi, tarım, şehirler, hayvancılık ve yeşil alanlar gibi birçok alanı kapsayan bütüncül bir yaklaşım sergiliyor.

Öne Çıkan Maddeler

Teklif, iklim değişikliğiyle mücadele için çeşitli tanımlar içeriyor: Adil geçiş, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), gömülü sera gazı emisyonları, ve gönüllü karbon piyasaları gibi kavramlar teklifte yer alıyor. Ayrıca, kamu kurumları ve gerçek/tüzel kişiler, alınacak tedbirlere uymakla yükümlü olacak.

Yasa teklifinde, Türkiye’nin ulusal katkı beyanı çerçevesinde, net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda kalkınma öncelikleri dikkate alınarak önlemler alınacak. İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından oluşturulacak ETS ile birlikte, sera gazı emisyon izni almak zorunlu hale getiriliyor.

Cezalar ve Yukarıdaki Uygulamalar

ETS kapsamındaki işletmelerin, hesaplanan yıllık sera gazı emisyon değerine karşılık gelen tahsisatları zamanında teslim etmemeleri durumunda, belirli bir ceza uygulanacak. Cezaların detayları henüz netlik kazanmadı, ancak işletmelerin bir sonraki takvim yılına ilişkin tahsisatlarına ek olarak gereken miktarı da teslim etmesi gerekecek.

Karbon Piyasası Kurulu, ulusal tahsisat planını onaylayarak ETS piyasasında dağıtım ve ticaret işlemlerini yönlendirecek. Ayrıca, ithal edilen malların gömülü sera gazı emisyonlarını ele almak amacıyla Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulabilecek.

Eğitim ve Teknoloji Başlıkları

İklim Kanunu Teklifi, eğitim alanında da reformlar öngörüyor. Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu, güncellenmiş müfredat ile yeşil iş gücünün yetiştirilmesi için iş birliği yapacak.

Ayrıca, karbon yakalama ve depolama teknolojileri ile hidrojen teknolojisi gibi yeni iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik yenilikçi gelişmeler takip edilecek.

Yeşil Finansman ve Teşvikler

Teklif, yeşil finansman ve sigorta mekanizmalarının geliştirilmesini ve sürdürülebilir tahvil ihracını teşvik etmeyi de içeriyor.

Türkiye’nin iklim hedefleri doğrultusunda hazırlanan bu yasa teklifi, önümüzdeki hafta TBMM’de komisyon aşamasına geçecek. Türkiye’nin iklim politikaları ve hedefleri açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Uymayanlara sert cezalar var!

Kanun teklifinde, düzenlemede yer alan yükümlülüklere ilişkin idari yaptırımlar da belirlendi.

• Tek bir fiil için uygulanabilecek en yüksek idari para cezası 50 milyon TL’yi geçemeyecek.
• ETS piyasasında piyasa bozucu davranışlarda bulunanlara gerçek kişiler için 2 milyon TL, tüzel kişiler için 20 milyon TL’ye kadar ceza uygulanacak.
• Doğrulanmış yıllık sera gazı emisyon raporu bulunmayan işletmelere 1 milyon – 10 milyon TL arasında idari para cezası uygulanacak.
• Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında tahsisatlarını teslim etme yükümlülüğünü 3 yıl üst üste yerine getirmeyen işletmelerin sera gazı emisyon izni iptal edilecek.
• ETS kapsamındaki işletmeler, 3 yıl içinde sera gazı emisyon izni almak zorunda olacak.
• Doğrulanmış sera gazı emisyon raporunu süresi içinde sunmayanlara 500 bin TL – 5 milyon TL arasında idari para cezası uygulanacak. ETS kapsamındaki işletmeler için bu cezalar 2 katı olarak uygulanacak.
• Tahsisatlarını 3 yıl üst üste en az %80 oranında yerine getirmeyen işletmelerin emisyon izinleri 3-6 ay süreyle iptal edilecek.
• Ozon tabakasını incelten maddeleri kullanan, ithal eden, ticaretini yapan veya piyasaya arz edenlere 2,5 milyon TL idari para cezası uygulanacak.
• Bu maddeleri içeren ürün ve ekipmanlara bakım, onarım ve servis hizmeti verenlere 250 bin TL ceza kesilecek.
• Ozon tabakasını incelten maddeleri içeren ürünlerin etiketleme kurallarına uymayanlara 120 bin TL ceza verilecek.
• Florlu sera gazlarını kullanan, ticaretini yapan veya piyasaya arz edenlere 2,5 milyon TL ceza uygulanacak ve 3-6 ay süreyle Hidroflorokarbon Kontrol Belgesi verilmeyecek.
• Kotasız veya kotayı aşan miktarlarda hidroflorokarbon ithal edenlere 1 milyon TL ceza verilecek ve bir sonraki yıl kotasında kesinti yapılacak.
• Florlu sera gazı içeren ürünlerin etiketleme kurallarına uymayanlara 120 bin TL idari para cezası uygulanacak.
• Florlu sera gazı içeren veya çalışması bu gazlara dayanan ekipmana müdahale eden kişilere 120 bin TL ceza kesilecek.