Kişi başına düşen dış borç miktarını açıklayan Yılmaz, “Kişi başı dış borç, bir ülkenin toplam dış borcunun nüfusuna oranlanmasıyla hesaplanır. Bu oran, teorik olarak her bir bireye düşen dış borç miktarını gösterir ancak pratikte kimse ülkesinin ödenmemiş borcundan sorumlu tutulmaz. Bu nedenle, kişi başı dış borç, ülkenin geri ödeme yeteneğinden öte, kredibilitesi ile ilgilidir,” dedi.

Yılmaz, Türkiye’nin brüt dış borç stokunun 2017-2021 yılları arasında yaklaşık 450 milyar dolar civarında sabit kaldığını belirtirken, 2024 yılı itibarıyla brüt dış borç stokunun 525 milyar dolara yükseldiğini ve dış borç stokunun milli gelire oranının %40 civarında olduğunu açıkladı.

Refah Kaybı ve Gelir Gelişmeleri

Son yıllarda kişi başı milli gelirin gelişmelerinin gergin olduğunu vurgulayan Yılmaz, “2013 yılı kişi başı milli geliri 12.500 dolar, 2023’te ise ancak aynı seviyeye ulaşabiliyoruz. 2020 yılında 2013 seviyesinin %35 altında kalmıştık,” ifadelerini kullandı. 2024 yılı için beklenen kişi başı milli gelir ise 13.000 dolar düzeyinde.

Yıl bazındaki dış borç gelişimini grafikle gösteren Yılmaz, 1989 yılında kişi başına düşen dış borcun 750 dolar, 2007'de ise 3.500 dolara yükseldiğini hatırlattı. Küresel kriz etkisi ile bu rakamın artış gösterdiğini aktaran Yılmaz, 2010-2017 döneminde döviz kuru istikrarı ve yaşam standartlarındaki iyileşmenin, brüt dış borç stokunu GSYH oranının %40'tan %50'ye çıkardığını vurguladı.

Özel Sektörün Rolü

Prof. Dr. Yılmaz, toplam dış borcun üçte ikisinin özel sektöre ait olduğuna dikkat çekerek, özel sektör borcunun herhangi bir yapılandırma sürecinde kamu borcuna dönüşebileceğini belirtti.

2020 yılında kişi başı dış borcun 5.240 dolara yükseldiği bilgisini veren Yılmaz, 2024 itibariyle bu miktarın 6.100 dolara çıkmasının öngörüldüğünü söyledi. Bu artış, dış borcun ve yavaş ilerleyen kişi başı milli gelirin birleşimi ile ortaya çıkıyor.

Yılmaz, halkın yoksullaşmasına neden olan bu tablonun, Türkiye’nin ekonomik geleceği açısından kaygı verici olduğunu ifade etti.(ekonomim)