İnsan vücudunda üretilemeyen bu vitaminin vücuttaki gereksiniminin tamamı, besinlerle birlikte alınmalıdır. Yeterli ve dengeli beslenememe, yanlış beslenme alışkanlıkları veya besinlerle alınan C vitamininin vücuttaki emilimine ilişkin herhangi bir bozukluğun söz konusu olması gibi durumlarda C vitamini yetersizliğine bağlı bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bunlardan bir tanesi de skorbüt hastalığıdır.

Skorbüt nedir?

Skorbüt, C vitamininin aşırı derecede yetersizliğine bağlı olarak gelişen bir hastalık türü olup anemi, hareket kısıtlılığı, halsizlik, kanamalar, kol ve bacaklarda ağrı, vücudun bazı bölgelerinde şişlik, cilt problemleri, diş eti hastalıkları ve diş kaybı gibi olumsuzlukları içerir.

Vücutta kollajen üretiminde önemli görevleri bulunan C vitamininin yetersizliği durumunda kan damarları ve bağ dokuları da dahil olmak üzere ciltte ve vücudun tamamında bozukluklar ortaya çıkmaya başlar. Bunlara ek olarak bağışıklık sistemi zayıflar, demir emiliminin yetersizliğine bağlı olarak anemi başta olmak üzere ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar ve kolesterol metabolizması ile endokrin sistemin çalışma düzeni bozulur. Skorbüt, vitaminin yetersizliğinde en şiddetli evre olmakla birlikte C vitamini yetersizliği belirtileri yaşayan bireylerin bu evreye ulaşmadan gerekli önlemleri almaları gerekmektedir.

Skorbüt belirtileri nelerdir?

C vitamini eksikliğinin belirtileri, vitaminin yetersiz miktarda alınmaya başlanmasından 8-12 hafta sonra yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlar. En erken belirtiler arasında iştahsızlık, kilo kaybı, sinirlilik ve uyuşukluk hali, yorgunluk ve halsizlik gibi olumsuzluklar yer alır. Vitamin eksikliğinin devam etmesi durumunda 1 ay ile 3 ay aralığında ise daha ciddi belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bunlardan en yaygınları şu şekildedir:

Anemi

Kemik ağrıları ve miyalji

Vücudun çeşitli yerlerinde ödem oluşumu

Cilt yüzeyinde peteşi olarak da adlandırılan küçük lekelerin oluşumu ve pullanmalar

Kılların yapılarındaki bozulmalar (tirbüşon kılları)

Ciltte kalınlaşmalar (hiperkreatoz)

Yara iyileşmelerinin gecikmesi

Diş eti hastalıkları ve diş kayıpları

Nefes darlığı

Ruh halinde değişiklikler, depresyon ve diğer duygu durum bozukluklarının ortaya çıkması

Bu belirtilerin ardından gerekli tedavilerin yapılmaması ve vitamin yetersizliğinin devam etmesi durumunda şiddetli sarılık, ani gelişen kanamalar, nöropati, ateş ve kasılmalar gibi ciddi boyutlu semptomlar da ortaya çıkabilir. Hastalığın görüldüğü bebek ve çocuklar, oluşan kasılma ve ağrılara bağlı acıyı azaltma amacıyla kurbağa bacağı duruşu olarak adlandırılan pozisyonu tercih eder. Ayrıca uzun kemiklerin uç kısımlarında meydana gelen subperiosteal kanamalar nedeniyle de ciddi komlikasyonlar ortaya çıkabilir. C vitamini eksikliğinin hamilelik dönemindeki kadınlarda görülmesi durumunda ise bebekte fetal beyin gelişimine ilişkin bozukluklarla karşılaşma ihtimali artarken annede düşük riski söz konusu olabilir.