B12 vitaminin vücutta azalması sonucu ortaya çıkan duruma B12 vitamini eksikliği adı verilir.

B12 Vitamini Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Vücuttaki hemen her hücrenin ihtiyaç duyduğu bir vitamindir. Isıya duyarlı ve suda çözünebilen B12 vitamini insan vücudunda kendiliğinden üretilemez. Beyin fonksiyonlarını koruyan ve alyuvar üretimine katkı sağlayan B12 vitamini aynı zamanda yağ asitleri ve amino asitlerin vücuttaki kullanımında önemli bir role sahiptir.

Hangi Besinlerde B12 Vitamini Bulunur?

B12 vitamini hayvansal gıdalarda bulunmaktadır. Et, yumurta, balık, süt ve süt ürünleri B12 vitamini bakımından en zengin besinlerdir. Ancak bitkilerde bulunmamaktadır. Bu nedenle vegan tarzı beslenen kişilerin B12 vitamin ihtiyacını takviye ürünlerle karşılaması çok önemlidir.

B12 Vitaminin Faydaları Nelerdir?

B12 vitamini alyuvarların oluşumunda, beyin ve sinir sisteminin işlevlerini sürdürmesinde, DNA’nın sentezinde önemli görevleri olan bir vitamindir.

Bağışıklık sistemini güçlendirir.

Sinir sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.

Alyuvar hücrelerinin üretiminde görevlidir.

Hücrelerin kendini yenileyebilmesi için gerekli bir vitamindir.

Kandaki hücre sayısını arttırması yönünden anemiyi önlemektedir.

Hafıza güçlendirmeye ve öğrenme yeteneğine yardımcı olur.

B12 Vitamini Eksikliği Nedir? Nelere Yol Açar?

Vücutta yeterli miktarda B12 vitamini bulunmadığında ortaya çıkan duruma B12 vitamini eksikliği adı verilmektedir. Sinir sisteminde ve beyinde ciddi ve kalıcı hasarlara yol açabilmektedir. Ayrıca tedavi edilmediğinde ciddi boyutlara ulaşan sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Örneğin depresyon, hafıza sorunları, idrar kaçırma, kansızlık gibi sorunların temelinde B12 vitamini eksikliği olabilmektedir.

B12 Vitamini Eksikliği Nelere Yol Açar?

Vücutta bu vitaminin ne kadar eksik olduğuna bağlı olarak farklı şiddetlerde sağlık sorunu gelişebilmektedir:

Beyin ve sinir hasarları

Depresyon

Hafıza sorunları

Bilinç kaybı

Uykusuzluk

Anemi

İdrar Kaçırma

Tat ve koku kaybı

B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri

B12 vitamini eksikliğine bağlı olarak vücutta birçok semptom görülebilmektedir. Bu semptomlar yavaş yavaş ortaya çıkabilmekte, zaman zaman şiddeti azalabilmektedir. Eksikliğin derecesine göre belirtiler uzun bir süre kendini göstermeyebilmektedir. Yetersiz B12 vitamini durumunda kişide aşağıdaki belirtiler görülebilmektedir:

İştahsızlık, kilo kaybı

El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma

Denge problemleri

Anemiye bağlı olarak yorgunluk, nefes darlığı, kalp çarpıntısı, üşüme, soluk cilt gibi semptomlar

Hafıza problemleri, unutkanlık

Duygu durum bozuklukları (depresyon, anksiyete, sinirlilik)

Odaklanma problemleri

Ağız içi yaralar (aft oluşumları)

Ciltte kuruluk

Saç dökülmesi

Kesin tanı için kan testine ihtiyaç duyulmaktadır. Kan testi ile B12 vitamini eksikliği kolaylıkla teşhis edilebilmektedir.

B12 Vitamini Eksikliği Nedenleri Nelerdir? Kimler Risk Altındadır?

Beslenme programlarında hayvansal gıda olmayan kişilerde takviye alınmadığında B12 vitamini eksikliği oluşmaktadır. Beslenmeye bağlı olabildiği gibi bazı hastalıklar da B12 vitamini eksikliğine sebep olabilmektedir. B12 vitamini eksikliğine yol açan durumlar ve risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

Yetersiz beslenme ile birlikte vegan ya da vejetaryen beslenme

Mide küçültme ameliyatı geçirmiş olmak (Ameliyat sonrasında vücudun yiyeceklerden B12 vitamini alma kapasitesinin düştüğü bilinmektedir.)

Hamilelik (Hamilelik nedeniyle oluşan kansızlık kaynaklı)

Çölyak Hastalığı

Crohn Hastalığı

Pernisiyöz Anemisi

Gastrit

İnce Bağırsak Problemleri

İnflamatuar Bağırsak Hastalığı

Yaşlılık (Mide asit üretiminin azalmaya başlamasına bağlı olarak)

Çeşitli mide ilaçlarının kullanımı

Alkolizm

B12 Vitamini Eksikliği Tedavisi

Tedavide öncelikle hastanın yaşı, genel sağlık durumu gibi birtakım özellikler ile birlikte vücuttaki eksikliğin ne kadar olduğu ve sebepleri değerlendirilmelidir. Bazı kronik hastalıklar da B12 vitamini eksikliğine yol açabilmektedir. Bu nedenle kişiye özel tedavi planı uygulanmalıdır.

Kritik seviyede olmayan B12 vitamini eksikliğinde beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ve ek olarak multivitamin desteği almak tedavi için yeterli olabilmektedir. Beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesinin yeterli olmadığı durumlarda yüksek dozlarda B12 vitamini takviyesi gerekebilmektedir. Kan testi sonucuna göre vücuttaki B12 vitamini ihtiyacı değerlendirilerek hekim tarafından uygun doz belirlenmektedir. İlaç tedavisi ya da enjeksiyon tedavisi uygulanabilmektedir.

Kritik seviyede olmayan B12 eksikliği durumunda multivitamin destekleri de yeterli olmaktadır. Ancak her durumda doz ayarlamaları mutlaka kan testi sonucuna göre hekim tarafından yapılmalıdır. Bu nedenle uzman hekime danışmadan takviye gıda ya da vitamin haplarının kullanılması doğru değildir.   (Özel Rumeli Hastanesi)