Memorial Şişli Hastanesi Endokrinoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşe Çıkım Sertkaya, insülin direnci ve bu durumu kontrol altında tutmanın önemine dair bilgiler paylaştı.
İnsülin Direnci Nedir?
İnsülin, pankreastan salgılanan ve açlık hissi uyandırarak vücutta şeker ve yağın depolanmasını sağlayan bir hormondur. Ancak, insülin kanda normal seviyelerde olmasına rağmen, hedef doku ve hücrelerde etkili olamıyorsa bu, insülin direnci olduğunu gösterir. İnsülin direnci, glikozun dokulara alınmasını ve kullanılmasını zorlaştırır. Sonuç olarak, pankreas normalden 2-3 kat daha fazla insülin salgılamak zorunda kalabilir; bu da kişide aşırı açlık hissi, kilo artışı ve sağlıksız atıştırmalara yol açar.
Diyabet ve Diğer Hastalıklar
İnsülin direnci, tip 2 diyabetin en büyük sebeplerinden biri olup obezite, hipertansiyon ve ateroskleroz gibi kronik hastalıklara zemin hazırlar. Ayrıca, insülin direnci, polikistik over sendromu, açıklanamayan kilo artışı, adet düzensizliği ve aşırı tüylenme gibi durumların oluşmasına neden olabilir. Prof. Dr. Sertkaya, polikistik over sendromlu kadınlarda bozulmuş glikoz toleransının %35'e, tip 2 diyabet sıklığının ise %10'a kadar çıkabildiğini belirtiyor.
Belirtiler
İnsülin direnci aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:
- Ciltte lekeler ve koyulaşma
- Kilo artışı ve kilo vermede güçlük
- Adet düzensizliği
- Karaciğer yağlanması
- Sık açlık atakları ve çabuk acıkma
- Tatlı yeme isteği
- Konsantrasyon eksikliği
- Yüksek tansiyon
- Bel çevresinin genişlemesi
Nasıl Kontrol Altına Alınır?
İnsülin direnci olan bireyler genellikle fazla kilolu olup, bu nedenle uzman kontrolünde kilo vermeleri önemlidir. Kilo kaybının %10'u bile büyük faydalar sağlayabilir. Egzersiz de bu sürecin önemli bir parçasıdır; düzenli olarak yapılacak 20 dakikalık hafif egzersiz, insülin direncini kırmada etkili olabilir. Ayrıca, dengeli beslenme de göz ardı edilmemelidir. Sebze, meyve, tam tahıllar ve düşük yağlı süt ürünleri ile zenginleştirilmiş bir diyet önerilmektedir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
İnsülin direnci olan hastalar, düşük glisemik indeksli, posalı besinleri tercih etmelidir. Patates, havuç ve mısır dışında kalan tüm sebzeler, baklagiller, esmer ekmekler, elma ve portakal gibi gıdalar diyetlerinde yer almalıdır. Ancak, şekerli gıdalar, beyaz ekmek, mısır gevreği, makarna ve bazı meyvelerden kaçınılmalıdır. Özellikle tatlılar ile hazır meyve suları ve asitli içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Sonuç
İnsülin direnci, ilerlemesi durumunda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, belirtiler yaşandığında bir uzmana başvurmak ve yaşam tarzında gerekli değişiklikleri yapmak hayati önem taşır. Sağlıklı bir yaşam için düzenli egzersiz ve dengeli beslenme alışkanlıkları kazanmak, insülin direncinin yönetilmesinde büyük avantaj sağlamaktadır.