Obezite, vücutta sağlığı bozacak şekilde anormal ve aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmakta; kadınlarda vücut yağ oranı yüzde 30’un, erkeklerde ise yüzde 25’in üzerine çıktığında obezite riski söz konusu olmaktadır.
Okan Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanları, Prof. Dr. Abut Kebudi ve Yrd. Doç. Dr. Abdulcabbar Kartal, obezite cerrahisi hakkında sıkça sorulan soruları cevapladı.
Şişmanlık Cerrahisi Nedir?
Obezite cerrahisi ya da bariatrik cerrahi, beden kitle indeksi (BKİ) ya da vücuttaki yağ oranı ölçülerek şişman olduğu belirlenen hastaların kilo vermelerine yardımcı olmak amacıyla yapılan sindirim sistemine cerrahi müdahalelerdir.
Kimler Obezite Cerrahisi İçin Uygun?
En az üç yıldır obezite şikayeti olan, kronik alkol veya ilaç bağımlılığı bulunmayan ve kabul edilebilir ameliyat riski içinde olan bireyler obezite cerrahisi için uygun adaylar arasındadır. Aktif psikiyatrik hastalığı olmaması gereken hastalar için yaş sınırlaması yoktur; ancak 20-60 yaş aralığında daha güvenli ameliyatlar gerçekleştirilebilmektedir. Obezite cerrahisi, kilo vermekte son çare olarak düşünülmelidir.
Ameliyatlar ve Etkileri
Obezite tedavisinde cerrahi yöntemler, gıda alımını azaltan, besinlerin emilimini kısıtlayan ya da her ikisini birden sağlayan işlemler olarak sınıflandırılabilir.
- Kısıtlayıcı Ameliyatlar: Midenin hacmi küçültülerek alınan gıda miktarı azaltılır.
- Emilim Azaltıcı Ameliyatlar: Bağırsakların bir kısmı bypass edilerek besin emilimi azaltılır.
Ameliyat türüne bağlı olarak günlük gıda alımı ve emilim oranları azalır, bu da hastaların hızlı kilo vermelerine yardımcı olur. Ancak ameliyat sonrası kişinin beslenme ve egzersiz alışkanlıklarına devam etmesi büyük önem taşır.
En Sık Yapılan Ameliyatlar
Günümüzde gastrik bypass ve sleeve gastrektomi (tüp mide) gibi yöntemler en sık uygulanan cerrahi işlemlerdir. Gastrik bypass, midenin hacmini küçültmenin yanı sıra ince bağırsakları bypass ederek emilimi azaltır. Tüp mide ameliyatında ise midenin büyük kısmı çıkartılarak tüp şekli oluşturulmakta, bu da tokluk hissinin artmasına yardımcı olmaktadır.
Ameliyat Süresi ve İyileşme
Ameliyat süresi, yapılan yönteme ve cerrahın deneyimine göre değişiklik göstermekte, tüp mide ameliyatları genellikle 60-90 dakika sürmektedir. Hastaların yaklaşık 15 gün evde dinlenmesi, masa başı çalışanların ise 15 gün sonra işlerine dönebilmesi beklenmektedir. Yoğun fiziksel aktivite gerektiren işler için 30 gün beklenmesi önerilmektedir.
Kilo Verme Süreci
Laparoskopik gastrik bypass ameliyatlarında iki yıl içerisinde beklenen kilo kaybı yaklaşık yüzde 70, sleeve gastrektomi ameliyatında ise yüzde 60 civarındadır. Ameliyat sonrası diyet ve egzersiz programına uyum, kilo verme başarısında kritik rol oynamaktadır.
Tekrar Kilo Alma Riski ve Cerrahinin Riskleri
Obezite ameliyatlarından sonra kilo verme süreci 1.5-2 yıl kadar devam etmekte, ancak sağlıklı beslenme ve egzersiz ile bu sürecin uzatılması mümkün olmaktadır. Ayrıca, obezite cerrahisi standart cerrahi riskleri taşımakta; kanama, anastomoz kaçakları, beslenme bozuklukları gibi komplikasyonlar görülebilmektedir.