Otururken ya da uzanırken, özellikle yatağa yatıldığında uykuya dalmadan önce bacaklarda karıncalanma, yanma, ağrı gibi tarif edilmesi güç şikayetlere yol açan ve bacakları hareket ettirme ihtiyacı ile kendini gösteren “Huzursuz bacak sendromu” toplumun %2-15’ini etkiliyor. Bu sendromun görüldüğü birçok kişi, bacağını hareket ettirme isteğine karşı koyuyor. Oysa bu durum rahatsızlığın artmasına sebep oluyor.
Bu sendrom, uykudan uyandıran periyodik bacak hareketlerinden farklı olarak, genellikle hasta yatağa yattığında ortaya çıkıyor ve uykuya dalmayı geciktiriyor. Daha şiddetli vakalarda akşam saatlerinde hatta öğleden sonra kişi istirahat halindeyken de görülüyor.
Sendromun tanısı, hasta ile yapılan görüşmeye dayanarak konuluyor. Yatağa yattığınızda veya akşam saatlerinde istirahat halindeyken, bacaklarınızda rahatsızlık hissi ve hareket ettirme ihtiyacı yaşıyor musunuz? Hareket ettirdiğinizde rahatlama oluyor mu?” sorusuna verilen cevabın tanı için yeterli. Uyku testinden önce yapılan SIT (Suggested Immobilization Test) de yardımcı oluyor. Bu test sırasında, yatakta ve uyanık halde bulunan kişinin bacaklarına bağlanan elektrotlarla bacak hareketleri kaydediliyor.
Daha çok kadınlarda görülen bu sendrom, sıklıkla demir eksikliği ile birlikte görülüyor. Bu nedenle mutlaka demir düzeyleri ve demir deposu başta olmak üzere bazı kan tetkiklerinin yapılması gerekiyor. Ayrıca romatoid artrit (eklem iltihabı hastalığı), böbrek yetmezliği ve çeşitli nörolojik rahatsızlıklarla birlikte görülebiliyor. Daha az sıklıkta görülmesine karşın diyabet ve Parkinson hastalığı ile bazı ilaçların, alkol, sigara ve kafein kullanımının da huzursuz bacak sendromuna neden oluyor.
Hastalığa neyin yol açtığı tam olarak ortaya konamamış olsa da, dopamin artırıcı ilaçlar başta olmak üzere çeşitli ilaçların etkili oldukları biliniyor. Öncelikle demir eksikliği mevcutsa onun düzeltilmesi gerekiyor. Bazı Parkinson ilaçları, kas gevşeticiler ve uyku ilaçları kullanılıyor. Öte yandan günlük yaşamda yapılabilecek küçük değişiklikler de sendromun etkilerini azaltmaya yardımcı oluyor.
- Strese bağlı olarak artan rahatsızlık durumlarında gevşeme teknikleri kullanabilirsiniz. Meditasyon ve yoganın yanı sıra hafif egzersizler işe yarayabilir.
- Masaj ve ılık banyo şikayetlerinizi azaltabilir.
- Şikayetleriniz özellikle uykudan önce çoğalıyorsa, uyuduğunuz ortamın sessiz, yatağınızın rahat olmasına özen gösterin.
- Çalışmalar, huzursuz bacak sendromu ile yiyecekler arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. Kahve, çikolata ve kola gibi kafein içeren gıdalar ile çaydan uzak durmak şikayetlerin hafiflemesinde yardımcı olabilir. Alkol ve tütün kullanımından da uzak durulması önemli.
- Görülme sıklığı oldukça yüksek olan bu hastalık hakkında edindiğimiz bilgileri başkaları ile paylaşmanız da önemli. Böylece başkalarının da yaşadığı sorunu fark etmesini sağlayabilirsiniz.
- Bacağınızı hareket ettirme isteği hissettiğinizde bununla savaşmayın. Ayağa kalkabilir, yürüyebilir ya da bacaklarınızı kıpırdatabilirsiniz.
- Çalışma masanızın yüksekliğini ayarlamak da bir yöntem. Böylece hareket alanınız genişler.