Koronavirüsün ağır seyrettiği durumlarda hastanın akciğerlerinde oluşan enfeksiyona eşlik eden durumlardan birinin de yaygın damar içi pıhtılaşma olduğunu söyleyen Türk Toraks Derneği Okul Başkanı Doç. Dr. Yavuz Havlucu, "Çin’de Wuhan’dan bildirilen deneyimlerde pıhtılaşma bozukluğu gelişen hastalarda ölüm daha sık izlenmiştir" açıklamasında bulundu
Yeni koronavirus ilk defa 29 Aralık 2019’da, Çin’in Wuhan şehrindeki deniz ürünleri ve canlı hayvan satan bir markette çalışan 4 kişide ve aynı günlerde bu marketi ziyaret eden çok sayıda kişide akciğer infeksiyonu (pnömoni) bulgularının tespit edildiğinin açıklanmasıyla gündeme gelmişti.
Türk Toraks Derneği Okul Başkanı ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Yavuz Havlucu, "Hastalık, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş (39 derece),öksürük ve nefes darlığı ile karakterizedir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısının da olduğu görülmüştür. Bunun yanında daha az görülmekle beraber birçok başka şikayette bildirilmiştir. Bunlar, ani gelişen tat ve koku almada bozukluk, göğüs ağrısı, bulantı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesidir.
Koronavirüsün sebep olduğu hastalık genellikle hafif, belli belirsiz hatta şikayet oluşturmadan geçirilebildiği gibi çok az bir oranda da olsa solunum ve birçok organ yetmezliğine sebep olarak ölüme de sebep olmaktadır" diye konuştu.
KORONAVİRÜSTE BİR BAŞKA PROBLEM: DAMAR İÇİ PIHTILAŞMA
Doç. Dr. Havlucu, "Hastalığın ağır seyrettiği durumlarda akciğerde oluşan enfeksiyona eşlik eden durumlarda biri de yaygın damar içi pıhtılaşmadır (Disseminated Intravascular Coagulation-DIC). Yaygın damar içi pıhtılaşma vücudunuzdaki küçük kan damarlarında yaygın olarak kan pıhtılarının oluştuğu bir durumdur. Bu kan pıhtıları vücutta organlara zarar verebilecek düzeyde kan damarlarındaki kan akımını azaltabilir ya da engelleyebilir. Vücudunuz kanamayı kontrol eden bir sisteme sahiptir. Kan damarları duvarlarında küçük kesik ya da çatlak ortaya çıktığında, vücudunuzdaki pıhtılaşma faktörleri aktif hale geçer. Trombin ve fibrin gibi bu pıhtılaşma faktörleri trombositlerle birlikte çalışarak kan pıhtısı oluşturur. Kan pıhtıları kan damarı duvarlarındaki küçük kesik ve çatlakları kapatır. Vücut, kanamanın durması ve iyileşmenin ortaya çıkması ardından pıhtıları parçalar ve atar.
Bazı hastalık ve durumlar pıhtılaşma faktörlerinin aşırı aktif hale gelmesine ve yaygın damar içi pıhtılaşma oluşumuna neden olabilir. Bu hastalık ve durumlar:
-Sepsis (kan dolaşımında bir enfeksiyon)
-Ameliyat ve travma
-Kanser
Koronavirüse bağlı gelişen enfeksiyonda da yaygın damar içi pıhtılaşma görülebilmektedir" dedi.
KAN PIHTILARI BU ŞİKAYETLERE NEDEN OLABİLİR
Doç. Dr. Havlucu, sözlerini şöyle sürdürdü: "DIC durumunda vücudun tüm küçük kan damarlarında kan pıhtıları oluşur. Bu kan pıhtıları kan damarlarındaki kan akımını azaltabilir ya da engelleyebilir ve bazı belirti ve şikayetlere neden olabilir:
- Akciğerleriniz ve kalbinizde kan damarlarında kan pıhtıları nedeniyle göğüs ağrısı ve nefes darlığı.
- Bacağınızın derin toplardamarlarında kan pıhtısı oluşması nedeniyle alt bacağınızda ağrı, kızarıklık, sıcaklık ve şişlik.
- Beyninizdeki kan damarlarında kan pıhtısı oluşumu nedeniyle baş ağrısı, konuşma değişiklikleri, paralizi (hareket edememe),baş dönmesi ve konuşma ya da anlama sorunları.
- Kalbiniz, akciğerleriniz ya da böbreklerinizde kan pıhtısı birikmesi nedeniyle kalp krizi ve akciğer ve böbrek sorunları. Bu organlarda yetmezlik bile gelişebilir.
Koronavirüslerin bu etkisine aslında çok yabancı değiliz çünkü COVID-19 gibi coronavirüs ailesinden olan virüslerin 2003’de Uzak doğuda salgına sebep olduğu SARS-CoV-1 ve 2012’de Suudi Arabistan’da salgına sebep olan MERS-CoV’da da pıhtılaşmayla ilgili bazı sorunlar bildirilmişti. Burada bunun daha belirgin olmasının sebebi salgının pandemi halini alması ve çok daha fazla vaka görüyor olmamızdan dolayı mevcut durumu daha iyi tanımlayabilmemizdir."
O HASTALARDA ÖLÜM DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Doç. Dr. Yavuz Havlucu, "Yurtdışında yapılan çalışmaların birçoğunda da yaygın damar içi pıhtılaşmaya dikkat çekilmektedir. Bu yayınlarda temel vurgulanan nokta ölümlü vakalarda damar içi pıhtılaşma skorunun yüksek olduğudur. Çin’de Wuhan’dan bildirilen deneyimlerde pıhtılaşma bozukluğu gelişen hastalarda ölüm daha sık izlenmiştir" diye konuştu.
"İZOLASYON VE HİJYEN KURALLARINA AZAMİ ŞEKİLDE UYULMALI"
Havlucu, sözlerine şöyle devam etti: "Yapılan çalışmalarda, hastanede yatan hastalarda COVID-19’lu hastalarda kan pıhtılaşmasını önleyen ilaç kullanımı ile mortalitenin belirgin olarak azaldığı gösterilmiştir. İlacın bu başarısında pıhtılaşmayı önleme etkisinin yanı sıra COVID-19 enfeksiyonun da rol oynayan bazı hücreleri azaltması ve yavaşlatmasının da etkili olduğundan bahsedilmektedir.
Son söz olarak evet hastalık birçok kişide hafif seyretmesine karşın ağır seyrettiği olgularda da ölümcül olmaktadır ve bu enfeksiyonun sebep olduğu ikincil durumlara bağlı gelişmektedir. Bu duruma gelmemek için elimizde çok önemli ve etkili bir tedavi var, bu da izolasyon ve hijyen kurallarına azami şekilde uymak."